سیلر

در یک تعریف کلی و صرف نظر از جزئیات ، سیلرها ماده‌ای چسبنده هستند که در درمان ریشه دندان برای پر کردن کانال ریشه و سِـمِـنت کردن گوتا پرکا به کار می‌روند. سیلر ها به عنوان درزگیر عمل می‌کنند و فضاهای خالی باقی‌مانده در کانال ریشه را پر می‌کنند تا از نفوذ میکروب‌ها و آلودگی به داخل کانال جلوگیری شود. در ادامه کاربردهای سیلر با جزئیات بیشتری توضیح داده میشود:

درمان ریشه:

پر کردن کانال ریشه: سیلر فضای خالی بین گوتا پرکا و دیواره کانال ریشه را پر می‌کند و به این ترتیب از نفوذ میکروب‌ها و آلودگی به داخل کانال جلوگیری می‌شود.

سِـمِـنت کردن گوتا پرکا: سیلر ها، گوتا پرکا را به دیواره کانال ریشه می‌چسبانند و به این ترتیب از جابجا شدن آن جلوگیری می‌کنند.

ضدعفونی کردن کانال ریشه: برخی از سیلر ها خاصیت ضدعفونی کنندگی نیز دارند و می‌توانند به از بین بردن میکروب‌های باقی‌مانده در کانال ریشه کمک کنند.

 موارد دیگر:

ترمیم دندان‌های شیری: سیلر ها می‌توانند برای ترمیم دندان‌های شیری که پوسیده شده‌اند، استفاده شوند.

جلوگیری از پوسیدگی دندان: سیلر ها می‌توانند برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در نواحی که در معرض خطر هستند، مانند شیارها و حفره‌های دندان، مورد استفاده قرار بگیرند.

درمان دندان‌های حساس: سیلر ها  برای درمان دندان‌های حساس که به نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد و گرم حساسیت نشان می‌دهند، گزینه خوبی برای درمان هستند.

ترکیبات سیلر

فرمولاسیون سیلرهای دندانپزشکی به نوع سیلر بستگی دارد. به طور کلی، سیلر ها از مواد زیر تشکیل شده‌اند: 

پودر:

اکسید روی:به عنوان پایه سیلر استفاده می‌شود و به استحکام آن می‌افزاید.

باریم سولفات: به عنوان ماده حاجب اشعه ایکس در سیلر استفاده می‌شود و به دندانپزشک کمک می‌کند تا کانال ریشه را در عکس‌های رادیوگرافی مشاهده کند.

کلسیم هیدروکساید: خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و می‌تواند به از بین بردن میکروب‌های باقی‌مانده در کانال ریشه کمک کند.

مایع: اوژنول : باعث سفت شدن سیلر می‌شود و خاصیت ضدعفونی کنندگی نیز دارد.

اسید پلی آکریلیک:در سیلرهای گلاس آیونومر استفاده می‌شود و به چسبیدن سیلر به دیواره کانال ریشه کمک می‌کند.

رزین:در سیلرهای بر پایه رزین استفاده می‌شود و به استحکام آن می‌افزاید.

مواد افزودنی:

رنگدانه‌ها: برای رنگ دادن به سیلر استفاده می‌شوند.

مواد روان کننده: برای سهولت در مخلوط کردن پودر و مایع سیلر استفاده می‌شوند.

مواد ضدعفونی کننده: برای افزایش خاصیت ضدعفونی کنندگی سیلر استفاده می‌شوند.

انواع سیلر

سیلر ها بر اساس ترکیبات شیمیایی به کار رفته در آنها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

سیلرهای بر پایه زینک اکساید اوژنول: این نوع سیلر ها رایج‌ترین نوع سیلر هستند و از ترکیب زینک اکساید، اوژنول و مواد دیگر ساخته می‌شوند.ویژگی بارز این سیلرها این است که مواد دیگر را می‌توان به راحتی با آنها ترکیب کرد و خواص آنها را بهبود بخشید؛ مانند کورتیکواستروئید‌ها (برای کاهش التهاب) و پارافرمالدئید (برای افزایش خاصیت میکروب کشی)

پودر: اکسید روی، باریم سولفات، کلسیم هیدروکساید

مایع: اوژنول

برخی از خصوصیات نامطلوب این سیلرها عبارتند از : ایجاد تغییر رنگ دندان، زمان سفت شدن بسیارطولانی، فقدان چسبندگی ایده‌آل و حلالیت نسبتا زیاد.با وجود خصوصیات منفی ذکر شده این ماده به خاطر سابقه موفقیت‌آمیز در درمان ، همچنان به طور وسیعی استفاده می‌شود.

سیلرهای بر پایه کلسیم هیدروکساید: این نوع سیلر ها از ترکیب کلسیم هیدروکساید و مواد دیگر ساخته می‌شوند و خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند.

پودر:  کلسیم هیدروکساید،  باریم سولفات

مایع: آب

 در این سیلرها ،هدف اصلی در واقع استفاده از خواص درمانی هیدروکسید کلسیم است. دغدغه ای که همچنان برای این سیلرهای بر پایه کلسیم هیدروکساید وجود دارد، حلالیت بالا و نشت آن‌ها‌ست. موضوع قابل ذکر این است که هیدروکسید کلسیم جهت اعمال اثرات درمانی خود باید به  کلسیم و یون هیدروکسیل تجزیه شود که این موضوع با فلسفه استفاده از سیلرها منافات دارد.

سیلرهای بر پایه گلاس آیونومر: این نوع سیلر ها از ترکیب پودر شیشه و اسید پلی آکریلیک ساخته می‌شوند و به دیواره کانال ریشه می‌چسبند.

پودر: پودر شیشه

مایع: اسید پلی آکریلیک

این سیلرها به خوبی با عاج باند شده و زیست‌سازگار هستند ولی بخاطر سختی بالا و عدم انحلال‌پذیری بعد از سفت شدن‌، درمان مجدد را بسیار دشوار می‌کنند.

سیلرهای بر پایه رزین: این نوع سیلر ها از ترکیب رزین و مواد دیگر ساخته می‌شوند و استحکام بالایی دارند.

پودر: رزین

مایع: مواد فعال

این سیلرها working time  طولانی داشته، درزگیری خوبی دارند و در مایعات دهانی به نسبت حل می‌شوند.

توجه: فرمولاسیون سیلرهای دندانپزشکی به طور مداوم در حال تغییر و بهبود است.

نکات انتخاب سیلر در درمان دندانپزشکی: 

در ادامه به موارد اصلی که در انتخاب نوع سیلر برای درمان موفق کمک خواهند کرد، میپردازیم:

نوع درمان:

درمان ریشه: سیلرهای بر پایه زینک اکساید اوژنول و گلاس آیونومر برای درمان ریشه مناسب هستند.

ترمیم دندان‌های شیری: سیلرهای بر پایه رزین برای ترمیم دندان‌های شیری مناسب هستند.

جلوگیری از پوسیدگی دندان: سیلرهای بر پایه فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندان مناسب هستند.

درمان دندان‌های حساس: سیلرهای بر پایه گلاس آیونومر برای درمان دندان‌های حساس مناسب هستند.

وضعیت دندان:

حالت کانال ریشه: اگر کانال ریشه عفونی باشد، باید از سیلرهای با خاصیت ضدعفونی کنندگی استفاده شود.

میزان پوسیدگی دندان: اگر پوسیدگی دندان عمیق باشد، باید از سیلرهای با استحکام بالا استفاده شود.

نظر دندانپزشک:

دندانپزشک با توجه به تجربه و تخصص خود می‌تواند بهترین نوع سیلر را برای درمان شما انتخاب کند.

 ویژگی های یک سیلر ایده‌آل

• قابلیت چسبندگی:

سیلر باید به طور کامل به دیواره کانال ریشه و گوتا پرکا بچسبد تا از نفوذ میکروب‌ها و آلودگی جلوگیری شود.

• رنگ پایدار:

یکی از ویژگی ‌های اصلی بهترین سیلر دندانپزشکی، پایداری رنگ آن است. در صورت وجود این ویژگی، باگذشت زمان، رنگ سیلر تغییر نمی ‌یابد و با رنگ طبیعی دندان همسانی پیدا می ‌کند.

• خاصیت ضدعفونی کنندگی:

سیلر باید خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته باشد تا از نفوذ میکروب‌ها به داخل کانال ریشه جلوگیری شود.

• رادیواپاسیتی:

سیلر باید در تصاویر رادیوگرافی قابل مشاهده باشد تا دندانپزشک بتواند کیفیت پر کردن کانال ریشه را بررسی کند.

• سازگاری با بافت:

یک سیلر خوب باید سازگاری بالایی با بافت ‌های دهانی و ریشه دندان داشته باشد. وجود چنین مزیتی باعث می ‌شود که هیچ ‌گونه تحریک و عوارض جانبی برای بیمار به وجود نیاید.

• ماندگاری طولانی‌مدت:

سیلر خوب، دارای ماندگاری طولانی ‌مدت در محیط دهان است. خاصیت ماندگاری بالا در این مواد باعث ممانعت از نفوذ میکروب ‌ها و باکتری ‌ها به ریشه دندان می‌ شود.

• زمان گیرش:

سیلر باید در مدت زمان مشخصی سفت شود تا به دندانپزشک فرصت کافی برای انجام درمان را بدهد.

• زیست سازگاری:

سیلر نباید برای بافت‌های بدن سمی باشد و باعث ایجاد حساسیت یا التهاب نشود.

• حلالیت:

سیلر نباید در بزاق دهان حل شود.

علاوه بر موارد فوق، سیلر ایده آل باید ویژگی های زیر را نیز داشته باشد:

سیلر باید به راحتی در کانال ریشه جریان پیدا کند و تمام فضاهای خالی را پر کند و ویسکوزیته مناسب داشته باشد.

 سیلر باید در برابر فشارهای وارده بر دندان مقاوم باشد.

سیلر باید به راحتی مخلوط شده و به کار رود.

سیلر باید انحلال‌پذیری در یک حلال خاص برای امکان درمان مجدد را داشته باشد

سیلر باید دارای دانه‌های ریز پودر جهت ایجاد یک خمیر همگن باشد

سیلر خوب باید Working time و setting time متناسب با تحمل بیمار و قلق کار دندانپزشک داشته باشد

در نهایت انتخاب بهترین نوع سیلر با نظر دندانپزشک و با توجه به شرایط بیمار انجام خواهد شد.